سنگ‌اندازی بیمه‌ها

گروه جامعه- هزینه‌های درمانی ناباروری بسیار بالاست و ماهانه مبلغ هنگفتی را به زوج‌ها تحمیل می‌کند و این موضوع در شرایطی است که کشور از نظر پزشکی به موفقیت‌هایی در زمینه درمان ناباروری رسیده و خدمات مناسبی به زوج‌های نابارور ارائه می‌‌دهد، اگر‌چه هزینه درمان ناباروری در کشور یک‌پنجم دنیاست و به نسبت سایر کشورها پایین‌تر است، به‌گونه‌ای‌ که هر ساله تعداد زیادی توریست برای درمان ناباروری به کشور مراجعه می‌کنند‌ اما این هزینه‌ها هنوز برای بسیاری از خانواده‌ها سنگین است و نیاز است دولت در این زمینه تسهیلاتی در نظر بگیرد. ناباروری یکی از دلایل اصلی طلاق‌ عنوان شده است و حالا زوج‌ها، ممکن است به دلیل نداشتن پول کافی برای هزینه‌های درمان ناباروری، زندگی‌شان با طلاق پایان یابد. یکی از موضوعاتی که در این خصوص همیشه مطرح بوده، بحث بیمه‌های درمان ناباروری است. به گفته علی صادق‌تبار، مدیر مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‌سینا، به دلیل نوین‌بودن خدمات درمان ناباروری، تا چندی پیش این خدمات در کشور تعرفه مشخصی نداشت و هنوز هم نظام مدونی برای تعیین تعرفه خدمات درمان ناباروری وجود ندارد. اولین تعرفه‌ای که برای خدمات درمان ناباروری در کشور شکل گرفت و بیمه‌ها هم آن را پذیرفتند، تعرفه‌ای بود که پژوهشگاه درمان ناباروری رویان و ابن‌سینا به طور مشترک آن را تنظیم کردند که پایه و کف قیمت درمان ناباروری در کشور را شامل می‌شود. اکنون فقط بخشی از خدمات آزمایشی و سونوگرافی اولیه درمان ناباروری زیر‌پوشش بیمه قرار دارد و علت پوشش‌ندادن خدمات درمان ناباروری توسط بیمه‌ها، بیشتر کارشناسی‌نشدن خدمات است و برای ارزیابی خدمات ناباروری کارشناسی نداشته‌اند. حرکت لاک‌پشتی بیمه تامین اجتماعی برای پوشش هزینه‌های درمان ناباروری برخی از بیمه‌های تکمیلی در حال عقد قراردادهایی برای پوشش خدمات ناباروری هستند و بیمه تامین اجتماعی خیلی کند و لاک‌پشتی در این راستا حرکت می‌کند و به‌گونه‌ای از همه عقب‌تر است. در هر دوره درمان، افراد در سه بخش اتاق عمل و خدمات آزمایشگاهی، هزینه معاینات و بررسی‌های پاراکلینیکی و هزینه دارو باید هزینه بپردازند که مجموع هزینه یک دوره درمان ناباروری 5/2 تا ۵ میلیون تومان است و بسته به میزان مصرف دارو و میزان مشکلاتی که فرد نابارور دارد، متغیر است. میزان موفقیت هر دوره درمان ۳۰ درصد است و ممکن است فرد به سه دوره درمان برای باروری نیاز داشته باشد. البته‌ با توجه به هزینه‌های بالای درمان ناباروری حدود یک سال‌ است که برخی شرکت‌های بیمه، بیمه‌هایی با عنوان بیمه ناباروری را راه انداخته‌اند. در این بیمه‌ها با پرداخت حدود 200 تا 250 هزار تومان به مدت 10 سال این بیمه‌نامه را خریداری می‌کنید به‌صورتی‌که با استفاده از این بیمه‌نامه‌ها هزینه‌های درمانی، تشخیصی و جراحی تا سقف چهار میلیون تومان و نازایی هریک از زوج‌ها تا دو میلیون تومان و هزینه اجاره رحم تا سقف چهار میلیون تومان که مجموعا می‌شود 10 میلیون تومان، تحت پوشش قرار می‌گیرد. زوج‌ها فقط تا سه ماه پس از ازدواج می‌توانند این بیمه را خریداری کنند همچنین سن زوجه هم باید زیر 40 سال باشد. برنامه وزارت بهداشت برای درمان زوج‌های نابارور کم‌بضاعت به گزارش «جهان صنعت» محمد آقاجانی، معاون درمان وزارت بهداشت ضمن تشریح برنامه‌های این وزارتخانه در زمینه درمان زوج‌های نابارور با بیان اینکه سالانه حدود 88 هزار زوج نابارور به میزان زوج‌های نابارور کشور افزوده می‌شود، می‌گوید: در گام اول اجرای برنامه، زوج‌های نابارور کم‌بضاعت تحت حمایت مالی قرار می‌گیرند. شیوع ناباروری در کشور حدود 11 تا 19 درصد برآورد شده و بیشترین میزان ناباروری نیز در گروه‌های سنی بین 20 تا 39 سال بوده است. آقاجانی تاکید می‌کند که حدود 7/1 میلیون زوج، سابقه ناباروری اولیه و ثانویه دارند، همچنین متاسفانه سالانه حدود 88 هزار زوج نابارور به این تعداد افزوده می‌شود. این موضوع نشان می‌دهد که نیازمند برنامه‌ریزی و سیاستگذاری‌های کلان، جهت حمایت مالی از زوج‌های نابارور و تجهیز مراکز ناباروری دولتی هستیم. از سویی دیگر وی اقدامات لازم برای ساماندهی مراکز ناباروری را ساماندهی و توسعه مراکز آموزشی - درمانی موجود، مدیریت، سیاستگذاری و ساماندهی درمان خدمات ناباروری، مدیریت اطلاعات و نظارت عنوان کرد. ارائه 82 درصد روش‌های کمک‌باروری از سوی بخش خصوصی آقاجانی با بیان اینکه بر اساس این احساس نیاز، برنامه حمایت مالی از زوج‌های نابارور و توسعه و مدیریت خدمات درمان ناباروری در دستور کار معاونت درمان وزارت بهداشت قرار گرفته و از ابلاغ این برنامه به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در اواخر دی‌ماه سال 94 می‌گوید: 35 درصد از زوج‌های نابارور به روش‌های کمک‌باروری نیاز پیدا می‌کنند. حال تنها 18 درصد از سیکل‌های کمک‌باروری از سوی بخش دولتی ارائه می‌شود. معاون درمان وزارت بهداشت با بیان اینکه 82 درصد روش‌های کمک‌باروری توسط بخش خصوصی ارائه می‌شوند، تاکید می‌کند: بنابراین با توجه به شرایط موجود و اینکه یکی از موانع اصلی مساله افزایش جمعیت، مسایل و مشکلات مالی‌ است، این برنامه تلاش دارد با حمایت مالی از زوج‌های نابارور و نیز توسعه خدمات ناباروری، قدم‌های جدی در راستای ارتقا و افزایش جمعیت بردارد. از همین رو هدف از اجرای این برنامه، دسترسی عادلانه به خدمات درمانی ناباروری، کاهش پرداخت از جیب مردم برای درمان ناباروری، افزایش نرخ رشد جمعیت و بهبود کیفیت ارائه خدمت عنوان می‌کند و معتقد است در راستای اجرای این برنامه هفت مرکز جدید درمان ناباروری سطح 3 در دانشگاه‌های فاقد مراکز درمانی ناباروری دولتی و خصوصی تجهیز شده و 10 مرکز درمان ناباروری سطح 2 نیز در حال ساخت است. همچنین 24 مرکز درمان ناباروری موجود در کشور تجهیز و بازسازی می‌شوند. معاون درمان وزیر بهداشت با بیان اینکه برای اجرای این برنامه 105 میلیارد تومان اعتبار توزیع شده است، گفت: در گام اول اجرای برنامه، زوج‌های نابارور کم‌بضاعت، تحت حمایت مالی قرار خواهند گرفت. مدتی قبل اعمال ناباروری، جراحی زیبایی محسوب می‌شد این در حالی است که تاج‌بخش، مدیر کل دفتر امور بیمه‌های تکمیلی سازمان بیمه سلامت نیز با اشاره به اینکه تا دو سال قبل تمام اعمال مربوط به درمان ناباروری به عنوان اعمال زیبایی شناخته می‌شد، گفت: خوشبختانه با تغییر این دیدگاه علاوه بر پوشش بیمه‌ای 31 قلم از داروهای پرمصرف درمان نازایی، خدماتی مانند ارائه مشاوره، ویزیت و برخی آزمایش‌ها با تعهد مستقیم بیمه یا با تفاهم صورت‌گرفته با سازمان غذا و دارو تحت پوشش بیمه قرار گرفته است. فرانشیز (هزینه درمان) دریافتی توسط بیمه‌ها برای 10 قلم از این داروها 10 درصد است که این میزان برای 19 قلم از داروهای پرمصرف درمان ناباروری به 30 درصد می‌رسد. فقط دو قلم داروی درمان ناباروری با فرانشیز 40 درصد به بیمه‌شدگان ارائه می‌شود. برنامه‌های وزارت بهداشت برای پیشگیری و درمان ناباروری علاوه بر سازمان‌های بیمه‌گر، وزارت بهداشت نیز برنامه‌هایی برای کاهش هزینه درمان زوج‌های نابارور و به‌طورکلی پیشگیری و درمان ناباروری دارد. برای مثال، محمداسماعیل مطلق، مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت در خصوص برنامه‌های پیشگیری و درمان ناباروری در وزارت بهداشت بر اساس بند «45» سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه کشور که به فرهنگسازی و ایجاد زمینه‌ها و ترتیبات لازم برای تحقق سیاست‌های کلی جمعیت معتقد است، ارتقای آگاهی، نگرش و بهبود عملکرد جامعه در زمینه عوامل مستعدکننده ناباروری مهم‌ترین رویکردهایی است که در دو سال اخیر به آنها پرداخته‌ایم. وی در خصوص سایر برنامه‌های دفتر سلامت خانواده، جمعیت و مدارس برای پیشگیری و درمان ناباروری می‌گوید احصای عوامل مستعدکننده ناباروری از جمله عوامل محیطی و همکاری برای طراحی مداخلات لازم با کمک دستگاه‌های ذی‌ربط، استانداردسازی خدمات ناباروری، مشارکت در راستای ایجاد دسترسی به پوشش کامل بیمه خدمات ناباروری، همکاری در تدوین چارچوب پایش و ارزشیابی مراکز ارائه خدمت مشتمل بر ایجاد سیستم ثبت اطلاعات برای بررسی نتایج و عوارض درمان‌ها، پیگیری ایجاد بستر قانونی مناسب برای اهدای جنین از جمله اهم برنامه‌ها و رویکردهای این دفتر بوده است. زوج‌های نابارور نیازمند تا سقف 80 درصد تعرفه دولتی مورد حمایت وزارت بهداشت هستند از سویی دیگر، محمد آقاجانی، معاون درمان وزارت بهداشت در آخرین اظهارات خود در خصوص آخرین وضعیت برنامه‌های وزارت بهداشت در حوزه درمان ناباروری می‌گوید: با توجه به اینکه برنامه‌های مربوط به حوزه درمان ناباروری از سوی وزیر بهداشت ابلاغ شده است‌ بنابراین اجرایی‌شدن این برنامه‌ها به‌زودی در کشور آغاز می‌شود. این برنامه‌ها شامل دو فصل است. فصل اول، مربوط به تامین زیرساخت‌های درمان ناباروری است که در این راستا ۲۴ مرکز درمان ناباروری در کشور فعالیت می‌کنند. وزارت بهداشت برای تجهیز هشت مرکز آموزش فلوشیپ درمان ناباروری تدارک دیده است. ضمن اینکه شش مرکز درمان ناباروری نیز در استان‌های فاقد این مراکز، راه‌اندازی می‌شوند. فصل دوم برنامه‌های وزارت بهداشت به حمایت مالی از زوج‌ها ناباروری که استطاعت مالی ندارند، اختصاص یافته است و آن دسته از زوج‌ها نابارور که از طریق کمیته امداد و سازمان بهزیستی معرفی می‌شوند، مورد حمایت مالی قرار می‌گیرند. زوج‌های نابارور نیازمند، هنگام مراجعه به مراکز خصوصی یا دولتی درمان ناباروری، تا سقف ۸۰ درصد تعرفه دولتی مورد حمایت وزارت بهداشت هستند. درمان ناباروری متولی ندارد همچنین حسن جمشیدیان، بازرس انجمن اورولوژی ایران می‌گوید: ناباروری یک معضل اجتماعی به شمار می‌رود و در موارد زیادی منجر به طلاق و فروپاشی خانواده‌ها شده و می‌شود که بی‌تردید آسیب‌های مختلفی نیز به همراه دارد. حدود 15درصد از زوج‌های با شرایط طبیعی به رغم نداشتن مشکل در طول یک سال اول بچه دار نمی‌شوند حال آنکه توصیه می‌کنیم دختران و پسران جوان قبل از ازدواج حتما موضوع باروری و سلامت جنسی شان را نیز بررسی کنند. جمشیدیان خاطرنشان کرد: ناباروری در 30 درصد موارد به مردان و در 50درصد موارد به زنان مربوط است. در 20درصد موارد هم امکان دارد که هر دو زوج دارای مشکل باشند یا هر یک از آنها بدون هیچ مشکلی بلکه به دلایل ناشناخته نیز بچه دار نشوند. متاسفانه بیمه‌ها به هیچ عنوان از درمان‌های ناباروری حمایت نمی‌کنند چرا‌که بیمه‌ها انجام تکنیک‌ها و روش‌های کمک باروری را یک عمل فانتزی می‌دانند و به هیچ عنوان برای این موضوع کاری انجام نمی‌دهند و مردم باید هزینه‌های سنگینی برای درمان‌شان از جیب خود بپردازند. بیماران نابارور در کشور متولی مشخصی ندارند در حالی که این امر به عنوان یک معضل خانوادگی و اجتماعی به شمار می‌رود، بنابراین باید از زوج‌های نابارور حمایت شود. همچنین از آنجا که روش‌های درمان ناباروری گران‌قیمت هستند دولت باید از بیمه‌ها حمایت بیشتری کند تا آنها نیز بتوانند روش‌هایی مانند میکرواینجکشن؛ آی‌یو‌آی و... را تحت پوشش و مشکلات موجود را به حداقل‌های ممکن کاهش دهند.